Nosem.pl Sport dla psa Mantrailing Mantrailing wprowadzenie
Tropienie użytkowe, w wersji międzynarodowej zwane mantrailing jako zbitek słów „man” i „trailing”, to podążanie psa za zapachem człowieka, po ścieżce zapachu człowieka. Każdy człowiek ma swój unikalny zapach, charakterystyczny jak odcisk palca. Rozsiewamy go jak konfetti, unosi się w powietrzu jak drobinki brokatu, osiada na przedmiotach, podłożu, miesza się z ziemią, zapachami z zewnątrz ale zawsze jest unikalny i nie do zamaskowania.
Skład zapachu to cząsteczki opadającego złuszczonego naskórka (tracimy przeciętnie około 30-40 tysięcy martwych komórek naskórka na minutę, a człowiek w ciągu 70 letniego życia zgubi ich około 50 kg), wydzieliny gruczołów skórnych tj. potowe i łojowe, komórki pochodzące z układu oddechowego, trawiennego. Zapach dodatkowy to zapach elementów terenu, podłoża, otoczenia, odzieży, kosmetyków. Zapach podstawowy człowieka plus zapach dodatkowy to pełna informacja zapachowa dla psa, z której korzysta w mantrailingu. Pies mantrailingowy pracuje tzw. dolnym wiatrem czyli zbiera zapach ze śladu człowieka, przy czym nie oczekujemy pełnego odwzorowania ścieżki jaką przemieszczał się człowiek ponieważ zapach pracuje w czasie, w zależności od warunków terenowych i pogodowych. Ślad psa tropiącego ma mniej więcej odwzorowywać przebieg trasy poszukiwanego pozoranta, z uwzględnieniem czynników wpływających na rozkład cząsteczek zapachu w terenie i procesy fizyko-chemiczne jakim podlegają. To do psa należy ocena gdzie jest najwięcej informacji zapachowych i którędy będzie się poruszał.
Będąc blisko pozoranta pies może wspomagać się tzw. górnym wiatrem korzystając ze stożka zapachowego człowieka czyli zapachu człowieka niesionego wiatrem. W pracy nie może jednak przeszukiwać terenu korzystając z górnego wiatru, nie może polować na zapach biegając od śladu do górnego wiatru.
Wszyscy słyszeli, że psy mają świetny węch ale co to znaczy w praktyce? Psy doskonały węch zawdzięczają specjalnym strukturom mózgu oraz wyspecjalizowanej budowie nosa, to połączenie pozwala na operowanie węchem w sposób tak precyzyjny, że my jako ludzie nie mamy o tym pojęcia. Psy mają około 120–300 milionów receptorów węchowych (my, z około 5 milionami, wypadamy w tym porównaniu bardzo słabo), dlatego w zależności od rasy rozpoznają zapachy około 1000 razy lepiej niż ludzie! To jednak nie koniec ich niezwykłych zdolności – psy potrafią rozłożyć zapach na poszczególne składniki i wyczuć każdy z nich oddzielnie. Pies jest w stanie wyczuć zapach i podjąć pracę po kilkunastu godzinach, a nawet wielu dniach w zależności od panujących warunków pogodowych i terenowych. Obrazowo pies może wyczuć zapach cukru jeśli łyżeczkę cukru rozpuścilibyśmy w basenie olimpijskim. Najlepsze warunki do tropienia to spora wilgotność, niezbyt wysoka temperatura i umiarkowany wiatr. Najtrudniejsze warunki to suche podłoże, wysoka temperatura i silny wiatr. Bardzo dobrym nośnikiem zapachu jest śnieg, który w optymalnych warunkach działa konserwująco na cząsteczki zapachowe dlatego też tropienie jest aktywnością całoroczną – zawsze można trenować, natomiast oczywiście należy warunki treningu dopasować do możliwości psa i panujących warunków pogodowych.
Doskonały węch psów wykorzystywany jest między innymi do poszukiwań osób zaginionych, a także w wersji sportowej lub rekreacyjnej jako forma aktywności dla niemal każdego psa, element terapii dla psów agresywnych, lękliwych, nadpobudliwych, mało pewnych siebie, nieśmiałych w kontaktach z ludźmi i otoczeniem. Pies prowadząc przewodnika na śladzie samodzielnie podejmuje decyzje, ma poczucie sprawczości, kontroli sytuacji, a to z czasem często buduje jego pewność siebie, stabilność emocjonalną i pozytywne skojarzenia związane z obecnością człowieka. Treningi tropienia nie zastąpią jednak codziennej, systematycznej pracy z psem pod kątem trenera, behawiorysty, a jedynie stanowić mogą uzupełniający element całościowej terapii behawioralnej i procesu szkolenia.
Jako trening tropienia sprzyja zmęczeniu psa ale w mądry sposób, sprzyjając regulacji emocji. Bardzo poprawia relację z psem, uwrażliwia na sygnały wysyłane przez psa, jego mowę ciała, emocje, poprawia komunikację, a to poza treningami przekłada się na życie codzienne. Dla psów (i ich przewodników) mniej sprawnych można układać niedługie ale techniczne ślady, zresztą w tropieniu nie aż tak istotna jest długość śladu, a bardziej stawiamy właśnie na technikę pracy, różnorodność miejsc, atrakcyjność kryjówek pozoranta, rozproszenia. Z tego powodu prawie każdy pies na rekreacyjnym poziomie może trenować mantrailing ale niewiele psów spełni wymogi zaawansowanego sportu czy możliwości udziału w realnych akcjach poszukiwawczych, z uwagi na konieczną selekcję psów pod kątem predyspozycji nie tylko węchowych ale także m.in. odporności na rozproszenia, rozwinięte popędy, koncentrację na pracy, czy predyspozycje fizyczne.
Rekreacyjnie także wiele psów ma swoje ograniczenia treningowe, niektóre lepiej pracują na terenach zielonych bo miejskie tereny niosą zbyt dużo rozproszeń, dla innych trzeba szukać bardzo spokojnych terenów bez spacerujących czy podbiegających psów. Nie każdy pies będzie miał też na tyle dużo motywacji i rozwiniętych popędów aby utrzymać koncentrację i dążyć do znalezienia pozoranta bez względu na teren i trudności. Nie jest to więc aktywność dla każdego psa ale jest na tyle elastyczna, że dla dużej grupy psów może okazać się bardzo atrakcyjną formą wspólnej aktywności z opiekunem.
Mantrailing Kraków
www.mantrailingkrakow.pl
