Nosem.pl Zdrowie i dieta psa Opieka nad psem dojrzałym
Wraz z rozwojem medycyny weterynaryjnej, znacząco wydłuż się wiek życia naszych pacjentów. Do grupy pacjentów dojrzałych zaliczamy psy powyżej 8 roku życia. Badania profilaktyczne maja na celu wykrycie schorzeń przebiegający w fazie bezobjawowej, gdyż odpowiednio szybko postawiona diagnoza pozwala zapobiec pogłębieniu się choroby, niewydolności narządu, lub pozwolić na całkowite wyleczenie, jak to ma miejsce w przypadku zmian o charakterze nowotworowym.
Nie zawsze zwierzę będzie manifestować, że coś się dzieje, tym bardziej, iż część zmian może być subtelna.
Badania krwi – w tym badanie poziomu hormonów tarczycy wykonujemy u psów starszych minimum raz do roku; niedoczynność tarczycy jest jedną z częściej występujących chorób endokrynologicznych u psów dojrzałych, należy jednak pamiętać iż u psów greyhoundów poziom tych hormonów jest fizjologicznie niższy. Badanie pozostałych parametrów (tzw. morfologii i biochemii), warto wykonywać uwzględniając takie pozycje jak: albuminy, α-amylaza, ALT, AP, AST, białko całkowite, bilirubina całkowita, chlorki, cholesterol, CK, fosfor nieorganiczny, fruktozamina, GLDH, glukoza, γ-GT, kreatynina, LDH, lipaza, magnez, mocznik, potas, sód, trójglicerydy, wapń + globuliny + albuminy/globuliny + morfologia. Coraz więcej laboratoriów oferuje tzw. profile diagnostyczne – gdzie koszty badań rozszerzony niewiele różnią się ceną w stosunku do badania podstawowego.
Badania wykonujemy na czczo – około 8-12 godzin bez jedzenia, czasami warto wizytę odbyć rano, choć osobiście często zachęcam do zjedzenia śniadania, udania się do pracy, a po południowym spacerze z psem, przed powrotem do domu zapraszamy do przychodni. Badanie trwa kilka minut: krew można pobierać z żył kończyn piersiowych, miednicznych, w wyjątkowych sytuacjach z żyły szyjnej zewnętrznej. Około 11-13% masy ciała psa to krew, z czego bezpiecznie można pobrać około 1-2 % masy ciała. Warto – gdy tylko jest taka możliwość pobrać więcej krwi niż planuje się wysłać do badania – w przypadku nie prawidłowych wyników badania można rozszerzyć je z już pobranej próbki, bez konieczności ponownej wizyty. Wyniki badań najczęściej otrzymujemy w ciągu kilku godzin, w przypadku rzadziej wykonywanych badań, lub badań specjalistycznych – czas oczekiwania może wynosić do kilku – kilkunastu dni. Są badania które wykonujemy w Polsce, ale mamy pacjentów których krew wysyłamy do Niemiec lub USA (np. wykonując pod kątem miastenii)
Badania moczu, w tym badanie stężenia stosunku białka do kreatyniny również jest bardzo istotne. Badanie gęstości moczu (ciężaru właściwego) pozwala podejrzewać niewydolność nerek zanim dojdzie do zmiany poziomu mocznika czy kreatyniny. Ponadto ocena osadu moczu pozwala potwierdzić lub wykluczyć obecności kryształów, które często pojawiają się jako wynik złego żywienia, lub są spowodowane infekcjami dróg moczowych, a nieleczone mogą powodować bakteryjne zapalenie nerek, przyczyniając się do rozwoju niewydolności narządu. Badanie wykonujemy ze świeżej próbki moczu (najlepiej dostarczonej do analizy do 4 godzin), ale nie musi być to mocz poranny. Część laboratoriów wykonuje badania już z 3 ml materiału – jest to bardzo niewiele.
Badanie USG jamy brzusznej pozwala na wykrycie zmian o charakterze rozrostowym (nowotworowym), przebiegających ze zwiększeniem lub zmniejszeniem narządu, możemy ocenić ich motorykę. Duża część chorób onkologicznych przebiega bezobjawowo, a wcześniej podjęta interwencja chirurgiczna pozwala w większości przypadków na całkowite wyleczenie. Ponadto u psów w wieku średnim, nie poddanych kastracji często dochodzi do przerostu prostaty, a u suk do zaburzeń cyklu płciowego.
Badanie warto wykonywać minimum raz do roku. Wymaga ono specjalnego przygotowania (często chcemy aby pacjent był na czczo 12 godzin bez jedzenia i 4 godziny bez picia); oraz aby 3-4 godziny przed badaniem nie oddawał moczu. Badanie jest nieinwazyjne i niebolesne, przeprowadzone bez znieczulenia, czasami jest konieczność wygolenia sierści. Nawet w przypadku stwierdzenia zmian w określonych narządzie, badanie powinno obejmować całą jamę brzuszną, a u niekastrowanych samców – również mosznę. Najczęściej całą procedura zajmuje kilkanaście minut do pół godziny.
Badanie kału – pozwala wykryć inwazje pasożytnicze, które nie są podatne na rutynowo stosowane środki lecznicze. Część z tych chorób może być potencjalnie niebezpieczna dla ludzi, zwłaszcza z osłabioną odpornością. Badanie wykonuje się minimum 2 x do roku, nawet w przypadku braku objawów ze strony przewodu pokarmowego tj. biegunka. Pamiętajmy, iż w każdej grupie występują tzw. bezobjawowi nosiciele. Warto wykonywać badanie metodą flotacji, rozmaz bezpośredni kału, ocenę makroskopową, oraz testy pod kaem Cryptosporydium i Giardia
Kontrola masy ciała minimum. Zachęcam abyśmy ważyli nasze psy 1 x miesiąc – dzięki temu możemy wykryć nawet niewielkie zmiany masy ciała, zarówno wzrost wagi (nie zawsze będący efektem zbyt dużego apetytu) jak i spadek, który, gdy jest większy niż 2% masy ciała/tydzień jest niebezpieczny. Niestety nie zawsze „dostrzegamy” zmiany wagi na tym poziomie. Otyłość jest coraz poważniejszą chorobą u naszych czworonogów: zwiększa ryzyko chorób narządu ruchu, chorób serca, cukrzycy.
Ból ostry jest potrzebny – pozwala uniknąć zagrożenia, ograniczyć uszkodzenia ciała, tkanek. Przewlekły ból – trwający dłużej niż 7dni zawsze jest zjawiskiem niepożądanym: prowadzi do zmian w układzie nerwowym, powoduje zmiany behawioralne. Dr Robert Falconer – Taylor w 2017 roku podczas konferencji nt. bólu poruszył kwestię bardzo istotnych „wskaźników bólu” określając je jako zmiany typowych dla psa nawyków. Warto więc ocenić czy apetyt, sen, rytuały psów uległy zmianie w stosunku do normy typowej dla naszego podopiecznego.