Choroby pasożytnicze u psów

Kim jest pasożyt? Pasożytnictwo to zjawisko bardzo popularne: jeden organizm – pasożyt, żyje kosztem drugiego – żywiciela, wywołując u niego szkody. Jednak dopiero gdy wyrządzone szkody będą powodowały wystąpienie objawów klinicznych, możemy mówić o chorobie pasożytniczej.

W środku, czy na zewnątrz?

W dużym uproszczeniu pasożyty możemy podzielić na zewnętrzne i wewnętrzne. Czyli te które żyją na powierzchni ciała = ektopasożyty: tj pchły, kleszcze, świerzbowiec uszny, świerzbowiec drążący, nużyca, czy tzw. łupież wędrujący wywołany przez roztocze z gatunku Cheyletiella sp. W tym wypadku słowo „profilaktyka” ma duże znaczenie: w przypadku części preparatów dostępnych na rynku możemy zapewnić ochronę naszym psom przed większością ektopasożytów. Należy jednak pamiętać, że sama obecność pasożytów nie musi wywołać choroby, a jej objawy, mogą świadczyć o współistniejących problemach m.in. z układem odpornościowym (jak w przypadku demodekozy = nużycy), czy alergii (APZS = alergiczne pchle zapalenie skóry)

Inaczej niestety sprawa wygląda w przypadku endopasożytów = pasożytów wewnętrznych. Tu kluczową rolę odgrywa diagnostyka – dokładne rozpoznanie czynnika wywołującego chorobę, gdyż nie ma leków uniwersalnych i działających „jednorazowo na wszystko”. Wśród pasożytów wewnętrznych większość żyje w przewodzie pokarmowym, układzie oddechowym, układzie krwionośnym i w narządach tzw. miąższowych np. w wątrobie. Zanim jednak dojdzie do zasiedlenia wybranej „niszy” dochodzi do wędrówki przez organizm żywiciela, która to również powoduje spore zniszczenia.

Czy każdy pasożyt wywołuje chorobę?

Obraz kliniczny choroby zależy od wielu czynników:

• intensywności inwazji
• statusu immunologicznego psa
• obecności współistniejących chorób

Zanim jednak choroba się rozwinie mamy tzw.  okres prepatentny (utajony): od momentu wniknięcia pasożyta do organizmu, do momentu osiągnięcia przez niego dojrzałości płciowej.

Jakie są metody diagnozowania chorób pasożytniczych?

Olbrzymią rolę odgrywa wczesna diagnostyka chorób pasożytniczych, zanim rozwiną się objawy kliniczne. W zależności od tego czego „szukamy” decydujemy się na konkretną ścieżkę diagnostyczną. Nie od razu po zakażeniu testy wykryją obecność czynnika inwazyjnego, stąd wielką rolę odgrywa znajomość tzw. cykli życiowych pasożytów.

• Badania mikroskopowe: zeskrobina, preparat odciskowy, badanie wycinka skóry w przypadku ektopasożytów
• Badanie mikroskopowe kału: według wcześniej przygotowanych procedur tzw. metodą flotacji, Baermanna, badanie wymazu,
• Badania krwi: w tym badanie PCR, badania serologiczne, badania hematologiczne
• Testy płytkowe do szybkiej diagnostyki
• I wiele innych

Jak leczyć choroby pasożytnicze?

Kluczowym w celu ustalenia odpowiedniego leczenia jest rozpoznanie czynnika inwazyjnego. Znajomość cyklu życiowego pozwala podać leki w odpowiednim momencie i przez odpowiednio długi okres czasu: w przypadku części pasożytów leczenie może trwać tygodniami, podczas gdy w innym wystarczy jednorazowa aplikacja leków.

Poza zwalczaniem pasożytów na i w psach, należy pamiętać o:

• usuwaniu odchodów – część pasożytów przenoszona drogą fekalno – oralną, jest inwazyjna dopiero po kilkudziesięciu godzinach, a inwazyjność może trwać miesiącami. Zbierając kał ograniczamy rozprzestrzenianie się inwazji
• dokładnym sprzątaniu środowiska: w przypadku inwazji pcheł, pasożyt jedynie żeruje na psie, a jaja składa w środowisku
• wspomaganiu układu immunologicznego
• leczeniu współistniejących chorób
• stosowaniu preparatów przeciwko ektopasożytom w celu uniknięcia przenoszenia chorób wektorowych (m.in. babesziozy, anaplazmozy, ehrlichiozy, tasiemczycy)

Zoonozy, czy należy się bać?

Część z chorób pasożytniczych ma potencja zoonotyczny – w odpowiednich, sprzyjających warunkach może wywołać choroby u ludzi. Należą do nich:

• choroby wywoływane przez pierwotniaki: lamblioza/giardioza, toksoplazmoza, leiszmanioza
• choroby wywołane przez tasiemce min. Dipylidium caninum, bąblowca wielojamowego, czy tasiemce z rodzaju Teania
• choroby wywołane przez nicienie: toksokaroza, włośnica, czy włosogłówka