Hirudoterapia weterynaryjna – zastosowanie pijawek lekarskich w leczeniu zwierząt

Hirudoterapia weterynaryjna – zastosowanie pijawek lekarskich w leczeniu zwierząt

Hirudoterapia to znana od wieków naturalna metoda terapeutyczna wykorzystująca lecznicze substancje zawarte w ślinie pijawek lekarskich. W XIX w., na skutek rozwoju antyseptyki i mikrobiologii znaczenie hirudoterapii straciło nieco na znaczeniu. Od kilkudziesięciu lat, dzięki prowadzonym badaniom naukowym powróciła to terapii ludzi i zwierząt, zwłaszcza tam, gdzie możliwość tradycyjnego leczenia i farmakologii daje niewystarczające efekty lub są one zbyt powolne.

Wspieraj Autora na Patronite

aut. Anna Grodniewicz, Gabriela Kaszuba, Centrum  ProAnimal Kraków, https://www.centrumproanimal.pl/

Zobacz naszą ofertę

Karma Baltica z łososiem dla szczeniąt dużych ras 12kg

Karma Baltica z łososiem dla szczeniąt dużych ras 12kg

Karma dla szczeniąt dużych ras

309,00 
Przysmak dla psa z kaczki Naturel Soft 100g

Przysmak dla psa z kaczki Naturel Soft 100g

Nie zawiera zbóż ani cukrów

Spray spacerowy dla psów 150ml

Spray spacerowy dla psów 150ml

GreenLine BugSpray, nieprzyjemny dla kleszczy, pcheł i komarów

35,00 

Hirudoterapia zyskała szczególne uznanie w chirurgii rekonstrukcyjnej i plastycznej. W wielu światowych klinikach stała się metodą pierwszego wyboru, włączaną do terapii już w pierwszej dobie po zabiegach replantacji np. kończyn. Jest szeroko stosowana w celu przyśpieszenia zrostu kostnego i odbudowy nerwów, schorzeń rdzenia kręgowego, regeneracji tkanek, jako silny środek przeciwzakrzepowy, przeciwbólowy i antybiotyczny. Ze względu na udowodnioną skuteczność kliniczną w medycynie ludzkiej hirudoterapia została zapisana w Międzynarodowym Spisie Procedur Medycznych ICD-9. W Europie posiada status “produktu medycznego”, a w Polsce, stosowana przez wykwalifikowany personel, podlega refundacji przez NFZ.

Powszechne rozumienie działania pijawek opiera się na kojarzeniu jej z krwioupustami oczyszczającymi krew. Jednak badania naukowe wykazały, że podstawą skuteczności hirudoterapii jest przede wszystkim lecznicza moc wprowadzanych do krwiobiegu pacjenta bioaktywnych substancji zawartych w ślinie pijawek.

Kto stosuje pijawki u zwierząt?

Hirudoterapia weterynaryjna ma takie samo zastosowanie jak w medycynie ludzkiej. Najczęściej terapii poddawane są psy, koty i konie, w niektórych ośrodkach także bydło. Hirudoterapia z powodzeniem stosowana jest w licznych placówkach weterynaryjnych m.in. na terenie Niemiec, Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych. W Polsce jeszcze mało popularna, stosowana jest w kilku miastach, między innymi w Krakowie przez hirudoterapeutów z Centrum ProAnimal (CPA).

Bestsellery

Promocja!
Karma Pokusa cielęcina z łososiem – 12kg

Karma Pokusa cielęcina z łososiem – 12kg

Karma sucha cielęcina z łososiem dla psów dla psów dorosłych

244,00  234,00 
Promocja!
Karma Pokusa dla szczeniaka z wołowiną i łososiem – 12kg

Karma Pokusa dla szczeniaka z wołowiną i łososiem – 12kg

Bezzbożowa karma wołowina z łososiem dla szczeniąt i psów młodych

259,00  249,00 
Promocja!
Game Dog AniFlexi+ V2 250g

Game Dog AniFlexi+ V2 250g

Suplement wspomagający prawidłową pracę układu ruchu

119,00  113,00 

Terapia pijawką lekarską w weterynarii ma najczęściej zastosowanie w chorobach zwyrodnieniowych stawów i kręgosłupa, dyskopatii, spondylozie, chorobach neurologicznych, zespole końskiego ogona i dysplazji oraz leczeniu chorób skóry i zwalczaniu bólu o różnym podłożu. Terapia polega na odbarczeniu ucisków w obrębie rdzenia kręgowego, usuwaniu stanów zapalnych tkanek miękkich, kości i stawów, odżywieniu oraz ukrwieniu narządów i układów oraz silnym działaniu przeciwbólowym i przeciwświądowym. Dzięki skuteczności udowodnionej licznymi badaniami, hirudoterapia zastępuje często obarczone wysokim ryzykiem i bardzo kosztowne zabiegi chirurgiczne. Choć stosowana jest z powodzeniem jako samodzielna metoda w leczeniu różnych chorób nie istnieją przeciwwskazania do łączenia jej z zabiegami medycyny tradycyjnej oraz farmakologii.

Co na to nauka?

Badania naukowe potwierdziły występowanie w ślinie pijawek aż 547 leczniczych hirudozwiązków (Salivary Glands Secretion – SGS). Do najważniejszych zalicza się te o działaniu antybiotycznym, przeciwzakrzepowym, przeciwzapalnym, przeciwobrzękowym, przeciwbólowym, immunostymulującym, przeciwutleniającym, pobudzającym regenerację komórek nerwowych, mikrobobójczym, regenerującym, przeciwkrzepliwym, przeciwalergicznym, działającym na obniżenie poziomu cholesterolu i trójglicerydów oraz rozluźniającym. Niedawne doniesienia naukowe udowodniły występowanie w ślinie pijawek substancji o działaniu synergistycznym z insuliną, co istotnie wpływa na poszerzenie możliwości stosowania za ich pomocą terapii przeciwcukrzycowej u zwierząt.

Hirudoterapia, jak wygląda zabieg?

Pijawki stosowane w zabiegach medycznych pochodzą wyłącznie z certyfikowanych biofarm. Warunki hodowli, transportu oraz utylizacji obwarowane są rygorystycznymi procedurami. Sterylna hodowla laboratoryjna oraz stosowanie wyłącznie pijawek z gatunku Hirudo Medicinalis z certyfikatem pochodzenia decyduje o tym, że metoda ta jest w pełni bezpieczna.

Zabieg powinien przeprowadzać wyłącznie wykwalifikowany hirudoterapeuta. Na podstawie wywiadu zdrowotnego, analizy wyników krwi pacjenta i po wykluczeniu przeciwwskazań ustala on przebieg terapii. Decyzja o miejscu przystawienia pijawki, długości i częstotliwość zabiegów ma pierwszorzędne znaczenie dla skuteczności terapii. W obecnej praktyce miejsce przystawienia pijawki nigdy nie jest dowolne i rzadko sprowadza się wyłącznie do wyboru okolicy chorobowo zmienionej.

Zabieg hirudoterapii jest bezbolesny. U niektórych pacjentów może wystąpić kilkusekundowe uczucie szczypania (przypominające ukłucie komara). Pijawka, w chwilę po umocowaniu się do skóry pacjenta uwalnia substancje znieczulające i uspokajające (serotoninę i endorfiny), dzięki czemu pacjent szybko się relaksuje, a nawet zasypia. Z naszych obserwacji wynika, że efekt ten jest silniejszy u zwierząt niż u ludzi. Dzięki chemoreceptorom rodzaj wpuszczanych przez pijawkę do krwiobiegu substancji leczniczych nie jest przypadkowy. Proces ten trwa kilkanaście minut, po czym pijawka rozpoczyna pobieranie krwi.

Łączny czas zabiegu wynosi od 15 do 55 min. Po odłączeniu pijawki, miejsce po ugryzieniu lekko krwawi przez kilka godzin. Krwawienia nie należy hamować, ponieważ stanowi integralną część procesu terapeutycznego, szczególnie w przypadku konieczności odbarczenia ran, obrzęków oraz silnych stanów zapalnych lub uciskowych. W celu zabezpieczenia miejsca po zabiegu terapeuta nakłada opatrunek, który można zdjąć samodzielnie po 24h. Od chwili założenia opatrunku pacjent wraca do normalnego funkcjonowania z zaleceniem zmniejszonej aktywności ruchowej przez pierwszą dobę.

Cykl leczenia zwykle obejmuje od jednej do kilku sesji terapeutycznychw odstępie 5-7 dni. Podczas wizyty stosuje się jednorazowo od 1 do 6 pijawek.

Jakie są przeciwwskazania do zabiegu?

Przeciwwskazania bezwzględne to ciąża, hemofilia, nowotwory złośliwe (wyjątek stanowi paliatywne leczenie przeciwbólowe i uspokajające) oraz silna anemia. Ostrożność podczas stosowania hirudoterapii należy zachować u pacjentów z alergiami na ukąszenia owadów, podczas laktacji, z krwawieniami z przewodu pokarmowego, nadżerkowymi zapaleniami błony śluzowej żołądka, w przebiegu zakrzepicy żył głębokich i podczas cieczki. W takich przypadkach terapeuta dopasowuje terapię do schorzeń współistniejących.

Czy moje zwierzę potrzebuje takiej terapii?

Do ciekawych zastosowań, poza stricte medycznymi, można zaliczyć niemiecką praktykę stosowania pijawek w celu poprawy ogólnej kondycji organizmu u koni wyścigowych. Substancje bioaktywne ze śliny pijawek działają jako naturalny środek “dopingujący” wspierając ogólną wydolność i wytrzymałość zwierzęcia oraz podnosząc jego odporność.

Stosowanie pijawek u psów pracujących i sportowych w celu leczenia układu kostno-mięśniowo-stawowego ma podobny efekt dodatkowy. W krakowskim CPA, poza praktyką leczniczą, hirudoterapia stanowi cenne uzupełnienie rehabilitacji psów pracujących.

Poza wymienionymi wcześniej najczęściej stosowanymi zabiegami istnieje szereg innych, udokumentowanych szeroko w badaniach naukowych i praktyce klinicznej. Hirudoterapia sprawdza się w leczeniu obrzęków i krwiaków po urazach lub zabiegach, przynosząc pacjentom ulgę w bólu i przyspieszając proces gojenia. Substancje zawarte w ślinie pijawek mają silne działanie przeciwzapalne i antybiotyczne stąd ich powszechne zastosowanie w terapii stanów zapalnych ścięgien, więzadeł i mięśni, narządów wewnętrznych i tworzonych przez nie układów. Doskonałe wyniki notuje się w leczeniu blizn, chorób uszu i oczu.

Najnowsze wyniki badań dowodzą wysokiej skuteczności oraz bezpieczeństwa stosowania hirudoterapii w leczeniu wielu chorób skóry.

Codzienna praktyka stosujących tę metodę jednostek, a także przegląd literatury wskazują na doskonałe efekty leczenia: owrzodzeń, przetok ropnych, AZS, wyłysień, oparzeń, odmrożeń, alergii oraz trudno gojących się ran. Szczególnie dobre efekty uzyskiwane są w leczeniu skóry i organów zakażonych bakteriami opornymi na leczenie farmakologiczne jak gronkowiec złocisty, pseudomonas aeruginosa i escherichia coli. Z punktu widzenia pacjenta, jego rodziny oraz terapeuty na pierwszy plan zawsze wysuwa się potrzeba szybkiego przyniesienia ulgi w towarzyszącym wielu chorobom uporczywemu świądowi i bólowi. Obecne w ślinie pijawek substancje chemiczne o działaniu przeciwbólowym, przeciwświądowym oraz anty obrzękowym skutecznie i w krótkim czasie pozwalają przywrócić pacjentowi normalne funkcjonowanie.

Pijawki, aby uniknąć wykrycia na ciele żywicieli wyewoluowały mechanizmy zmniejszające u nich odczucia skórne w momencie żerowania, ale co ważniejsze działanie to utrzymuje się przez wiele dni niwelując ból wewnątrz tkanek. W znanych od dawna badaniach nad zastosowaniem hirudoterapii w chorobie zwyrodnieniowej stawu kolanowego pacjenci otrzymali przez długi czas silny środek o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym (diklofenak), podczas gdy druga grupa pacjentów była krótkotrwale poddawana hirudoterapii. Pacjenci w grupie leczonej pijawkami zgłosili znaczącą i długoterminową redukcję bólu stawów w porównaniu z pacjentami leczonymi diklofenakiem. Zgłaszali również mniejszą sztywność stawów i poprawę jego funkcjonowania.

Codzienna praktyka hirudoterapeutów potwierdza identyczny wpływ stosowania pijawek lekarskich u zwierząt cierpiących na schorzenia aparatu ruchu. Doświadczenia te napawają terapeutów ogromnym optymizmem z uwagi na możliwość odstąpienia od obciążającej organizm zwierzęcia przedłużającej się farmakoterapii (szczególnie u zwierząt starszych).

Hirudoterapię u ludzi i zwierząt stosuje się także w wielu specyficznych schorzeniach: niewydolności układu krążenia i oddechowego, po operacjach ortopedycznych kończyn i kręgosłupa, w reumatoidalnym zapaleniu stawów, uszkodzeniach nerwów i neuralgiach, udarach i oraz chorobach neurologicznych o podłożu niedokrwiennym. Zastosowanie terapii pijawkami przy obniżonym poziomie serotoniny skutecznie wspiera u zwierząt leczenie zaburzeń behawioralnych.. Do kolejnych zastosowań hirudoterapii zalicza się choroby przewodu pokarmowego (kamica żółciowa, zapalenie trzustki, zapalenie jelit, otyłość, zapalenie pęcherzyka żółciowego, schorzenia wątroby). Z powodzeniem terapię stosuje się w chorobach urologicznych i ginekologicznych (nietrzymanie moczu, infekcje dróg moczowo-płciowych, choroby nerek, terapia bezpłodności).

Dobre wyniki notuje się w leczeniu zaćmy, zapalenia spojówki i rogówki, zapalenia okostnej i przyzębia, zespołu przedsionkowego, terapii odbudowy czucia w przebiegu chorób neurologicznych i ortopedycznych.

Hirudoterapia, czy to naturalna medycyna przyszłości?

Udowodniona przez naukowców i praktyków skuteczność hirudoterapii pozwala metodzie szybko się rozwijać i poszerzać listę zastosowań. Warto podkreślić, że terapia ta nie tylko stanowi uzupełnienie tradycyjnej terapii farmakologicznej i chirurgicznej, ale w określonych przypadkach staje się dla nich skuteczną alternatywą.  Stąd jej rosnąca popularność wśród posiadających uprawniania hirudoterapety fizjoterapetów i naturopatów zwierząt i ludzi ale także lekarzy weterynarii.

Hirudoterapia w Centrum ProAnimal Kraków, historie naszych pacjentów.

Pacjent Toro: zwiększenie ukrwienia i odżywienia tkanek po urazie z towarzyszącym mu ryzykiem martwicy w wyniku niedokrwienia, postępująca infekcja mimo prawidłowej interwencji chirurgicznej). 5 zabiegów pijawkami (fot. Centrum ProAnimal)

Hirudoterapia zwierząt domowych - Toro


Pacjent Baster: przyspieszenie gojenia się ran zakażonych 7 szczepami bakterii (w tym gronkowcem złocistym) po wielomiesięcznym bezskutecznym leczeniu farmakologicznym. 4 zabiegi hirudoterapii (fot. Centrum ProAnimal)

Hirudoterapia psów


Pacjent Olaf: działanie przeciwobrzękowe, przeciwzakrzepowe i przeciwzapalne oraz przyspieszające zrost kostny po chirurgicznej korekcji kości przedniej łapy. 2 zabiegi pijawkami lekarskimi (fot. Centrum ProAnimal)

Hirudoterapia u psów


Pacjent Rico: terapia odbarczająca rdzeń kręgowy u psa z niedowładem kończyn miednicznych w przebiegu dyskopatii. Pacjent po 2 zabiegach hirudoterapii odzyskał zdolność samodzielnego poruszania się (fot. Centrum ProAnimal).

Leczenie pijawkami


Pacjent Tyberiusz: zator, niedokrwienie kończyny i martwica tkanek. Zalecenie wet. amputacji kończyny. Po 2 zabiegach hirudoterapii przywrócono krążenie, kolejne sesje pozwoliły na samoczynne  zamknięcie się rany po usunięciu martwiczej tkanki  (fot. Centrum ProAnimal)

Leczenie psów pijawkami


Pacjent Nana: działanie przeciwzapalne, przeciwświądowe i uspokajające w przebiegu kompulsywnego wylizywania łap na tle nerwowym z wtórnym zakażeniem bakteryjnym i grzybiczym. (fot. Centrum ProAnimal)

Pijawki dla psa

aut. Anna Grodniewicz, Gabriela Kaszuba, Centrum  ProAnimal Kraków, https://www.centrumproanimal.pl/

Bibliografia:

  • Hirudoterapia w Spisie Procedur Medycznych ICD-9 PL991
  • Sobczak N., Kantyka M. 2014. Hirudotherapy in Veterinary Medicine. Annals of parasitology.
  • Celine S. Kermanian, DVM; Nicole J. Buote, DVM, DACVS; Philip J. Bergman, DVM, MS, PhD, DACVIM (Oncology) Medicinal Leech Therapy in Veterinary Medicine: A Retrospective Study. American Animal Hospital Association.
  • Ząbkowska E., Piotrowska A. Hirudoterapia w wybranych zastosowaniach dermatologicznych. Kosmetologia Estetyczna vol 8. 2019
  • Michalsen A. i in. Effectiveness of Leech Therapy in Osteoarthritis of the Knee, Annals of Internal Medicine
  • Abrar Ul Haq, Hamid Ullah Malik, Sarnarinder Singh Randhawa, Nazir Ahmed Sudhan, Science 2021. Hirudotherapy in Veterinary Practice: A Modern Twist to Ancient Science

Jeśli podobał Ci się artykuł, postaw kawę nam i naszym psom.

Postaw mi kawę na buycoffee.to

Udostępnij na:

Subskrybuj
Powiadom o
guest
0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments
Sprawdź także
Fundacja Rasowy Kundel, Pracuj.pl i Kasia Gandor po raz kolejny z odsieczą dla bezdomnych psów
26/10/2023
Redakcja Nosem.pl
newsletter
Proszę czekać